Czy cytrusy można ukorzeniać?
Tak, ukorzenianie cytrusów jest możliwe. Jest to prosty sposób na rozmnożenie interesującej nas rośliny – pozyskane sadzonki zachowają wszystkie jej cechy, w tym zdolność do kwitnienia i owocowania.

Jak ukorzenić cytrusa?
Aby ukorzenić cytrynę, mandarynkę lub innego cytrusa, wystarczy umieścić uciętą gałązkę w podłożu, zapewnić jej odpowiednie warunki i poczekać.
To instrukcja w dużym skrócie, pojawia się jednak kilka pytań.
- Które pędy wybrać do ukorzeniania i jak je przygotować?
- W jakim podłożu najlepiej ukorzenia się gałązki cytrusów?
- Jakich warunków potrzebują sadzonki, żeby wypuścić korzenie i ile czasu może to zająć?
Artykuł odpowiada po kolei na te pytania i wyjaśnia krok po kroku, jak można ukorzeniać cytrusy.
Wybór pędów do ukorzenienia
Pierwszy i najważniejszy element to oczywiście gałązki cytrusa. Potrzebujemy świeżych i zdrowych pędów, najlepiej lekko zdrewniałych o średnicy do pół centymetra.

Przygotowanie sadzonek
Gałązki tniemy na krótsze odcinki. Cięcie może być zarówno proste, jak i ukośne. Można również wykorzystać sadzonki z tak zwaną piętką, czyli fragmentem starszego drewna. Ważne jest, żeby miejsce cięcia w momencie ukorzeniania było świeże. Jeżeli gałązki były przechowywane dłużej, to najlepiej przyciąć ich końcówki. Można też przed ukorzenianiem umieścić je na kilka godzin w wodzie.
Następnie na każdej sadzonce zostawiamy tylko dwa lub trzy górne liście, pozostałe usuwamy. Pozostawione liście trzeba jeszcze skrócić do około jednej trzeciej długości, tak jak to widać na zdjęciu.


Dzięki skróceniu i usunięciu nadmiaru liści sadzonki będą mniej narażone na wyschnięcie. Nie należy jednak odcinać wszystkich liści, ponieważ są one potrzebne do ukorzenienia się pędu.
Pojemnik i podłoże
Kolej na pojemnik. Może to być nieduża doniczka, kubek do napojów lub jeszcze inne naczynie. Ja tym razem użyłem przezroczystego plastikowego pojemnika. Podłoże do ukorzeniania cytrusów powinno być przepuszczalne i zapewniające wilgotność. Na dno sypiemy więc na przykład perlit lub substrat torfowy, i umieszczamy w nim sadzonki.
Ja użyłem eksperymentalnie seramis, który ma podobną fakturę do wspomnianego perlitu. Po upływie czasu stwierdzam jednak, że lepiej jest ukorzeniać w podłożu torfowym z domieszką perlitu.


Jak ułatwić ukorzenianie cytrusów?
Żeby zwiększyć szansę na wytworzenie korzeni, można zastosować ukorzeniacz hormonalny1Zawierający substancje oznaczone jako: IBA, NAA, IAA, 2, 4-D lub 2, 4, 5-T. Za: Qader Khursheed, Mohammed & Salih, Jian. (2007). Effect of Different Auxins and Type of Cuttings on Rooting Ability of Orange (Citrus sinensis L. Local Cv.) Cuttings. 19. 103-110. https://www.researchgate.net/publication/313966612_Effect_of_Different_Auxins_and_Type_of_Cuttings_on_Rooting_Ability_of_Orange_Citrus_sinensis_L_Local_Cv_Cuttings. Podkreślam hormonalny, ponieważ w sprzedaży pojawiły się tak zwane ukorzeniacze, które są w rzeczywistości tylko nawozem. Takich środków nie warto stosować do ukorzeniania cytrusów.
Jeżeli udało się nam zdobyć odpowiedni ukorzeniacz, to sadzonki trzeba w nim zanurzyć na głębokość ok. 1-2 cm i dopiero wtedy umieścić je w podłożu. Jeżeli nie mamy takiego preparatu, to ten krok pomijamy.

Pielęgnacja sadzonek
Sadzonki są już w podłożu, jednak dopóki nie mają korzeni, będą bardzo wrażliwe na utratę wody. Trzeba je więc od razu podlać, najlepiej za pomocą spryskiwacza. Tutaj ważna uwaga: podłoże powinno być stale wilgotne, ale nie mokre – gałązki nie mogą stać w wodzie!
Ukorzenianie cytrusów wymaga czasu. Pędy do czasu wypuszczenia korzeni będą potrzebować wysokiej wilgotności powietrza. W tym celu można umieścić je w ukorzeniarce lub po prostu założyć na pojemnik przezroczysty, szczelny worek foliowy (jak na zdjęciu).


Jeżeli zauważymy, że liście sadzonek stały się skręcone lub straciły połysk, to znak, że trzeba zwiększyć wilgotność lub ponownie je podlać. Co jakiś czas warto je też przewietrzyć, żeby uniknąć tworzenia się pleśni.
Obok podwyższonej wilgotności powietrza drugim, równie ważnym czynnikiem jest ciepło. Idealna temperatura to mniej więcej od 25 do 30 °C. Jeżeli w otoczeniu jest zimniej, warto umieścić sadzonki na macie grzewczej lub w pobliżu grzejnika.
Ostatni warunek niezbędny do ukorzenienia to światło. Sadzonki nie powinny stać w ostrym słońcu, ale potrzebują jasnego miejsca. Jeżeli nie mamy takiego stanowiska, to dobrym rozwiązaniem będzie zastosowanie sztucznego doświetlania.
Ukorzeniło się?
Po około miesiącu lub dwóch sadzonki mogą wypuszczać liście lub pąki kwiatowe. Nie to jest jednak najważniejsze. Trzeba sprawdzić, czy mają korzenie. Jeżeli nie, to umieśćmy je z powrotem w podłożu do ukorzeniania i cierpliwie czekajmy.
Natomiast jeżeli sadzonki wypuściły korzenie, to osiągnęliśmy sukces! Można je już przesadzić do właściwej ziemi i traktować tak, jak pozostałe rośliny cytrusowe.



Podsumowanie
Zalety ukorzeniania:
- To prosty sposób rozmnażania cytrusów.
- Uzyskujemy sadzonkę identyczną, jak roślina mateczna.
- Sadzonka pobrana z dorosłej rośliny może kwitnąć praktycznie od razu.
Wady ukorzeniania:
- Sadzonka jest bardzo wrażliwa zanim wytworzy korzenie.
- Czas oczekiwania na ukorzenienie może być długi.
- Niektóre gatunki i odmiany słabo się ukorzeniają lub wytwarzają słaby system korzeniowy.
Na marginesie
- Cytron, cytryna i limonka ukorzeniają się dosyć łatwo w porównaniu do innych gatunków.
- Kumkwat może mieć słaby system korzeniowy i z tego powodu lepiej jest szczepić go na podkładce.